خایدالو

از دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست ...

خایدالو

از دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست ...

شهرمن

شهرستان خرم آباد، مرکز لرستان باستانی در دره ای باصفا و بر ساحل رودخانه خرم آباد قرار دارد که همه جاذبه های تاریخی و طبیعی را که هر بیننده ای به دنبال آن است در خود جای داده است.
به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، به زعم بسیاری از محققان زمانی شهر مهم ایلامی خایدالو (هیدالو) برجای خرم آباد قرار داشته است.
ظاهرا شهر قدیمی شاپورخواست (سابرخواست) در دوره ساسانی و قرون نخستین هجری دارای مسجد جامع و بازارها و ساختمانهای بسیاری بوده و با فاصله کمی در ساحل چپ رودخانه جای داشته است. هنوز بقایایی از دیوارهای بزرگ و پهن که از سنگ و ملاط به سبک دوره ساسانی است از محاذی شهر کنونی تا روستای تیر بازار دیده می شود.
چنین به نظر می رسد که در اواخر قرن ششم هجری شجاع الدین خورشید موسس خاندان اتابکان لر، کوچک شهر کنونی خرم آباد را اساس قرار داده و توسعه بخشیده است و احتمالا در حمله مغول این شهر ویران شده است. خرم آباد، از نخستین سکونت گاه های مردم ایران حمدالله مستوفی در سال 740 ه. ق. می نویسد: "خرم آباد شهری نیک بوده، اکنون خراب است." این نخستین بار است که از خرم آباد بدین نام یاد شده است.

در اواخر دوره صفوی خرم آباد مقر حکومتی والی لرستان فبلی بوده و به نوشته تاریخ حزین از آبادانی برخوردار بوده است ولی متاسفانه بر اثر هجوم سپاه عثمانی به ویرانی گرایید.
در دوران قاجار خرم آباد نسبتا توسعه یافت و قلعه گلستان ارم از قلاع معروف خرم آباد به دستور محمد حسین میرزای دولتشاه مرمت شد.

بارون دوبد یکی از ماموران روسیه تزاری که در سال 1845 از خرم آباد دیدار کرد، آن شهر را دارای بارو، 4 مسجد، 8گرمابه و 1محله یهودی نشین توصیف می کند.

خرم آباد، سرزمین تاریخ و طبیعتدر مجموع شهری که امروزه از آن به نام خرم‌آباد نام برده می شود از نخستین سکونتگاه های مردم ایران به شمار می‌رود.